Maken en leven #1 / Beginnen

Het op mijn eigen manier doen. Op mijn eigen voorwaarden. Werken met rust, de tijd nemen en het vertrouwen hebben om dingen te laten ontstaan, niets forceren. Ergens zijn, de tijd nemen om ergens echt te zijn, en dat gebruiken als uitgangspunt. Dat het over landschap moet gaan, over vrouwen in het landschap, vrouwen op het land. Wat dat dan ook mag betekenen.

Dat zijn de voornemens waarmee ik begon aan mijn afstudeervoorstelling. Nu ik ver weg heb gepresenteerd deel ik via deze blog graag de inzichten en ervaringen die ik opdeed tijdens dit project.

Beginnen. Het klinkt moeilijker dan het is (iets afmaken, dat is pas moeilijk). Maken begint in mijn ogen al bij de eerste gedachte, en in het bijzonder bij de eerste gedachte die je hardop uitspreekt tegen iemand anders.

Ik kan me die eerste uitgesproken gedachte nog precies herinneren. Een vriend leende me dit voorjaar een boekje. De vloeivelden in,  heette het, van de Groningse schrijfster Aly Freije. Een verhaal over een meisje dat in de jaren ’50 opgroeit in de veenkoloniën. Ik las het in één avond uit (kijk, daar in het bos, in mijn camper) en wist toen dat ik een thema had gevonden waar ik iets mee moest: vrouw en land. Toen ik dat de volgende dag tegen diezelfde vriend zei was het waar en echt: hier zou mijn afstudeervoorstelling over gaan.

Sindsdien hebben mijn ideeën honderden verschillende vormen aangenomen, kregen voornemens steeds weer een andere richting, had ik ook heel vaak geen idee welke kant het op moest, en van dat het eindproduct er zo uit zou komen te zien had ik in de eerste fase nog geen enkel vermoeden, maar het thema is gebleven.

Dat was, wat inhoud betreft, het begin. Minstens zoveel heb ik me in dit proces bezig gehouden met het hoe. Werken op mijn eigen voorwaarden, met rust, de tijd nemen, echt ergens zijn. Die voornemens hadden een langere aanloop. Vorig jaar september werd ik overspannen en sindsdien ben ik eigenlijk het hele hoe en wat van het leven opnieuw aan het uitvinden met mezelf. Leven, werken, maken, ik maak in mijn benadering ervan steeds minder onderscheid. Ik doe het allemaal met mijn eigen lijf en hoofd, en dat moet goed voelen.

Ik koos ervoor om een voorstelling te maken in een korte, gefocuste periode. Zeven weken om me uitsluitend hierop te richten. Minder doen, en minder verschillende dingen tegelijk doen (het klinkt zo makkelijk), het is voor mij een enorme stap in het vinden van rust. Maar zelfs over dingen waar je zeeën van tijd voor hebt kun je je opvreten als je in de weg wordt gezeten door perfectionisme, angst voor mislukking of beklemmende ideeën over wat andere mensen van je verwachten. Rust vinden betekende voor mij vooral dat ik van een heleboel dingen het belang opnieuw moest afwegen. Mijn eigen geluk en welzijn bijvoorbeeld, ten opzichte van de ambitie om de beste voorstelling ooit te maken.

Ik had een heerlijke lange, warme zomer om die dingen eens goed te laten sudderen. Gedurende die weken rezen mijn eigen geluk en welzijn naar ongekende hoogte, terwijl de ambitie om de beste voorstelling ooit te maken volledig leek te verdwijnen en plaatsmaakte voor de gedachte ik denk dat ik fietsenmaker wil worden. Het belang van die te maken voorstelling verdween, het veranderde gewoonweg in één van die dingen waarvan je weet dat je ze zult gaan doen, al weet je nog niet hoe, zoals morgenochtend weer opstaan, en de dag daarna. Dat gaf rust, een eindeloze rust. De dingen gebeurden gewoon, en ik vond het prima.

Mijn camper (waarin ik woonde) begaf het, maar dat gaf niet, ik ging logeren in Groningen, en ik ging er niet meer weg. Ik nam mijn intrek in de PAIR (Portable Artist In Residence) van Landcapelabs. Een woning en atelier gebouwd van twee zeecontainers, gesitueerd op het oude Suikerunie-terrein in Groningen. Het was allemaal niet bedacht, het ontstond gewoon, net als het telefoongesprek met het meisje dat wel in mijn voorstelling wilde spelen, dat zo leuk was dat we het al hadden besloten voordat we elkaar überhaupt hadden ontmoet.

En zo begon ik. Zonder moeite, het gebeurde gewoon, met rust en vertrouwen en plezier, en met een kleine verzameling voornemens over het hoe en wat. Maar ook zonder belang, zonder zoiets als noodzaak, een woord dat zo vaak valt in dit vak. En ik vroeg me af, in alle rust, kan je een voorstelling maken als je het allemaal prima vindt?