Johannesburg #7 / Terugkomen

Ik ben in Johannesburg voor een vijf-weekse stage bij The Centre for the Less Good Idea, een interdisciplinaire werkplaats voor de kunst, opgericht door William Kentridge in de even hippe als ruige wijk Maboneng. Er wordt in het Centre op dit moment gewerkt aan drie verschillende, grote samenwerkingsprojecten die gepresenteerd worden als Season 3, op 11 tot en met 14 april. Ik ben hier samen met mijn studiegenoot Diede om te assisteren, observeren en kennis te maken met het werkveld van de stad.

Het avontuur zit er op. Ik ben terug in Amsterdam, die mooie, absurd rijke, overdreven veilige en opgeruimde stad. Een onwerkelijke wereld. Het zijn banale maar essentiële dingen die ik heb gemist: fietsen, in je eentje over straat kunnen, een nachtelijke wandeling. Toch ben ik niet uitgesproken blij om terug te zijn. In mijn achterhoofd zijn er een paar confronterende vraagstukken mee teruggereisd vanuit Johannesburg – en ik ben thuisgekomen in een zee van tijd en ruimte om die flink te laten sudderen.

Kunst. Theater. Kunsteducatie. Waarom doe ik dat ook alweer? Voor wat, voor wie? Waar moet het over gaan? Betekenis, activisme, experiment, strijd, menselijkheid, toekomst, keihard werken voor iets waar je in gelooft, al die termen die in onze gesprekken de afgelopen weken zo’n belangrijke rol hebben gespeeld moeten nu een nieuwe plek vinden in mijn eigen aangeharkte, Hollandse werkelijkheid. Het is moeilijk om me niet voornamelijk ontzettend verwend en nutteloos te voelen. Waar gaat het hier nou eigenlijk over?

Toch twijfel ik er niet aan dat theater bij uitstek een middel kan zijn om het over dit soort vragen te hebben. Tijdens onze laatste dagen in Johannesburg maakten we een presentatie, een korte performance als reflectie op onze ervaringen. Het was een ingewikkelde maar mooie en bijzondere zoektocht naar hoe onze ervaringen vorm te geven en onze eigen positie te bepalen in een totaal andere context – met een mooi theatraal resultaat.

Dit werk zal altijd een zoektocht blijven. Steeds weer opnieuw de balans opmaken: waar sta ik, wat doe ik, waar ga ik naartoe?
Nu ik weer terug ben in Nederland en de ervaring van zes turbulente weken Johannesburg bij me draag gonzen die vragen steeds door mijn hoofd. Maar ik nu vooral in verwarring ben weet ik dat de kwartjes over niet al te lange tijd zullen gaan vallen, en dat er in mijn rugzak een bescheiden voorraadje Johannesburgse strijdvaardigheid is meegereisd waarmee ik binnenkort de wijde Hollandse wereld weer in zal trekken.